Open Data Bizkaia: foru-aldundietan datuak irekitzearen adibide ona

Gero eta gehiago dira informazio publikoa zabaltzen lagunduko duten ekimenak garatzearen aldeko apustua egiten duten tokiko gobernuak, abantaila ugariez baliatzeko. Duela gutxi Gipuzkoa Irekiaren adibidea ezagutu dugu eta gaur Open Data Bizkaia ekimenaren berri eman nahi dizugu.

Nola sortu zen ekimen hau?

Bizkaiko Foru Gobernuak datu irekien alde egindako apustua 2016an hasi zen, Bizkaiko Batzar Nagusiek 01/2016 Foru Araua onartu zutenean. Arau horri esker datu publikoak formatu irekian berrerabiltzea bultzatzeari ekin zitzaion, herritarrentzako ezagutza-iturri eta jarduera profesional jakin batzuetarako garapen ekonomiko potentzial gisa.

2018an Bizkaiko Foru Aldundiak datu irekiak bultzatzearen alde egindako apustua Open Data Bizkaia ataria abian jarrita gauzatu zen. Atari honetan lehen datuak formatu ireki eta berrerabilgarrian argitaratzen hasi ziren. Gaur egun atari honek Bizkaiko Foru Aldundiak kudeatzen duen informazio publikorako sarbidea errazten die herritarrei eta eragile berrerabiltzaileei.

Open Data Bizkaiaren bilakaera: esparru estrategikoa

Bere jarduera kokatzeko, foru gobernuak hainbat ekimen estrategiko eta legegile garatu ditu datu irekiei lotuta. Hona hemen bi adibide:

• Gardentasunaren eta Datu Irekien Foru Plana 2020-2022. Plan honen helburua Bizkaiko herritarrei zerbitzuak emateko eredu egokitzaile, eraginkor, erantzunkide eta, bereziki, foru mailan irekia eskaintzea da. Plan honen barruan datuen gardentasuna eta berrerabilera katalizatzaile eraginkorrak dira kudeaketa etengabe hobetzeko eta lurralderako balio-itzulera sortzeko.
• 106/2020 Foru Dekretua, Open Data Bizkaian datuen irekiera arautzen duena.

Zeintzuk dira bere helburu nagusiak?

Foru aldundiaren atariaren ahalegin nagusia datuetatik eratorritako zerbitzuak ekoiztea da, datuokin balioa sortzeaz gain. Zehatzago esanda Open Data Bizkaia helburu hauei erantzuna emateko lanean ari da:

• Gardentasuna Administrazio Publikoan, azaldutako datuak berrerabiliz kudeaketa publikoa aztertzeko eta ebaluatzeko.
• Balioa eta aberastasuna sortzea, enpresek, informazioa gehitzeko sektoreko konpainiek eta, oro har, herritarrek datuetatik eratorritako produktuak garatuz.
• Administrazioen arteko elkarreragingarritasuna, hainbat herri-administraziotako datuak erabiliz herritarrentzako zerbitzuak sortzeari esker.
• Administrazioaren informazioaren barne-antolamendua, dokumentazioaren eta datuen sailkapenaren eraginkortasuna sustatuz

800 datu-multzo baino gehiago herritarren eskura

Helburu horiekin Open Data Bizkaia ataria etengabe hazi da. Gaur egun, beste gai askoren artean, sektore publikoarekin, garraioarekin, ingurumenarekin, hirigintza eta azpiegiturekin edo ekonomiarekin lotutako 800 dataset baino gehiago eskaintzen ditu. Datu-multzo anitz horiek foru aldundiaren beraren, foru-sektore publikoko erakundeen eta Bizkaiko 112 toki-erakunderen jardueraren emaitza dira. Datu-multzoak formatu berrerabilgarri eta deskargagarri erabilienetan aurki daitezke, hala nola CSV, XML, JSON, TSV edo XLSX formatuetan. Azken berrikuntzen artean nabarmentzekoa da datu geografikoak orain eskuragarri daudela WMS, ZIP eta KML formatuetan ere.

Nabarmendu beharreko elementu gisa, atari honek datuak eskaintzen ditu jasotako bisita-kopuruari buruz eta bere datu-multzoetatik egindako deskargei buruz, bai webgunetik, bai APItik, eta horrek aukera ematen die haien erabilera monitorizatzeko. Datu horiek bistaratze grafikoen bidez erakusten dira, eta horietako bakoitzean erabiltzaileak CSV formatuan deskarga ditzake, informatzeko eta/edo berrerabiltzeko.

Open Data Bizkaiaren datuetan oinarritutako erabilera-kasuak eta aplikazioak

Datu irekien erabilera eta berrerabilera sustatzeko Bizkaiko Foru Aldundiak hainbat ekintza egiten ditu:

Lehiaketak antolatzea

BiscayTIKekin batera, Bizkaiko Foru Aldundiak BiscayApp erronka antolatzen du urtero. Erronka honen helburua aplikazio mugikorren edo webguneen proposamenak saritzea da, Bizkaiko Foru Aldundiaren eta/edo Bizkaiko udalerrien datu-multzoak erabiliz herritarrentzako edo erakundeentzako zerbitzuren bat eskaintzen badute.

Antolatutako azken ediziora aurkeztu ziren aplikazioek askotariko esparruak hartu zituzten, adibidez instalazio hidraulikoen kudeaketa, mugikortasuna, turismo jasangarria, aisialdia edo hirigintza-plangintza edo COVID-19a. Sariak jaso zituzten azken aplikazioak honako hauek izan ziren:

• Turismo jasangarria 3.0: aplikazio honek Bizkaiari buruzko informazio interesgarria biltzen du ingurunearekiko errespetuzko turismo arduratsua garatzeko.

• Ur-hodietan arazoak eta gertaerak iragartzeko laguntzaile birtuala: adimen artifizialeko tekniketan oinarritua, ur-hornidurako eta -saneamenduko sareetako hodiak mantentzeko eta ordezteko lanen plangintza optimizatzen du. Aplikazio honek ur-ihesak murrizten lagun dezake, gaur egun sarean dagoen edateko uraren "% 20 eta % 40 artekoak" direlako.
• Neural Bikes: app honek Lurraldeko bizikleta partekatuen eskariaren  aurreikuspen automatizatuak egiten ditu denbora errealean, Machine Learning eta Open Data erabiliz.

Entzute aktiboa eta berrerabiltzaileekiko lankidetza

Gardentasunaren eta Datu Irekien Foru Plana 2020-2022 lantzearen esparruan, Gobernamendu Onerako eta Gardentasunerako Zuzendaritza Nagusia lanean aritu da Open Data Bizkaiaren datu irekiak berrerabil ditzaketen eragileen kolektiboak identifikatzeko eta horiekin guztiekin harremanetan jartzeko.

Lan honen helburua datu espezifikoen multzoen inguruan dituzten beharrak identifikatzea eta balizko lankidetza-esparruak antzematea da. Lan hau egiteko hainbat partaidetza-dinamika gauzatu dituzte, hala nola:

• Lan-saioa Mondragon Unibertsitatearekin eta Deustuko Unibertsitatearekin.
• Open Data Bizkaia Mondragon Unibertsitateko Business Data Analytics Graduko ikasleei aurkezpena egiteko saioa.
• Datu-analitikako enpresekin egindako lan-saioa; saio hau ASEDIE, Asociación Multisectorial de la Información Elkartearen bidez bideratu da.
• Lan-saioa Basque Center for Applied Mathematics: BCAM erakundearekin

Foru Aldundiak berak ere bere datuak berrerabiltzen ditu

Atariko datuak kanpoko berrerabiltzaileek ez ezik, Aldundiak berak ere erabiltzen ditu.

2020an Bizkaiko Foru Aldundiak algoritmo bat diseinatzeko lanari ekin zion, liztor asiarraren habiak iragartzeko, datu multzo batzuen historian oinarrituta, hala nola:

• Liztor asiarraren erregistro guztien datuak Bizkaiko Lurralde Historikoan.
• Euskal Autonomia Erkidegoko baso-mapa.
• Euskalmeten informazioa estazio meteorologikoek bildutako datu gordinei buruz.
• Euskadiko hidrografiaren kartografia.

Gainera, Open Data Bizkaitik hainbat bistaratze dinamiko garatu dira, aurrekontuei, lanpostuen zerrendari eta abarri buruzko datuekin. Esteka honen bidez eskura daitezke datu horiek.

Hurrengo urratsak

Lortutako aurrerapenak kontuan hartuta Foru Aldundiak ez du erritmoa jaisten eta Open Data Bizkaiarekin lotutako hainbat erronka finkatu ditu:

• Datu-sortzaile gisa Bizkaiko Foru Aldundiaren zerbitzuak sustatzea eta datuak irekitzearen eta berrerabiltzearen arloan dituen barne-gaitasunak bultzatzea.
• Datu irekien zerbitzurako eredu egokia diseinatzea eta ezartzea, barneko datuen analisi-dinamikak sortzeko palanka gisa jardungo duena.
• Entzute aktiboko kanalak eta erakundeen arteko lankidetzak ezartzea eragile berrerabiltzaileekin eta beste administrazio batzuekin. Halaber, toki- eta foru-erakundeei datuak irekitzen laguntzea, datuak irekitzeko estrategia komuna hedatzeko.
• Zerbitzu berrien garapena bultzatzea, talentuaren sorrera sustatzea eta dinamizazio-jarduerak garatzea Open Data Bizkaian oinarritutako datuen berrerabilpenaren eremuan.

Open Data Bizkaiaren moduko ekimenek agerian uzten dute toki-izaerako  datuek herritarrentzat eta, aldi berean,  erakunde publikoentzat duten balioa.